ISO (ایزو) چیست؟

به زبان ساده ISO (ایزو) به معنای میزان حساسیت حسگر یا سنسور دوربین به میزان نور موجود در محیط است. اعداد پایین ISO به معنای کاهش حساسیت سنسور به نور بوده و برخلاف آن اعداد بزرگتر نیز با حساسیت‌های بالای نور تعبیر می‌گردد. اما در این میان آن بخشی از دوربین که این شاخصه و میزان آن را تغییر می‌دهد، حسگر است. حسگر یا همان سنسور دوربین همان عاملی است که نور محیط را به اطلاعات الکتریکی تبدیل کرده و از این رو گران‌ قیمت‌ترین بخش یک دوربین DSLR نیز به حساب می‌آید. زمانی که یک عکاس در محیطی با شرایط نوری ضعیف همانند شب یا تاریکی قرار می‌گیرد از آن جایی که میزان نور محیط بسیار کم است در نتیجه یکی از راه‌های افزایش نوردهی در تصاویر افزایش میزان حساسیت سنسور یا همان ISO است. البته این موضوع اکثرا زمانی کاملا ضروری است که از فلاش دوربین استفاده نشود. البته بهتر است بدانید که افزایش میزان حساسیت حسگر یا ISO باعث ایجاد نویز تصویر یا همان دانه‌دار شدن عکس‌ها خواهد شد. در واقع در کنار یک مزیت، می‌بایست هزینه‌ای این چنینی را نیز بپردازید.

همان طور که در تصاویر بالا مشاهده می‌کنید، تفاوت بسیار آشکار است. در تصویر سمت راست که از میزان ایزو 3200 استفاده شده است شاهد افزایش میزان نویز تصویر هستیم. اما این در حالی است که در تصویر سمت چپ به دلیل انتخاب درست میزان ایزو که برابر با 200 واحد است، تقریبا نویز خاصی در آن دیده نمی‌شود.

هر دوربینی دارای حداقل میزان حساسیت سنسور یا Base ISO است که باعث می‌شود تصاویر با حداقل میزان نویز تصویر و البته حداکثر میزان کیفیت پدید آیند. برای مثال دوربین‌ D5300 شرکت نیکون دارای حداقل میزان ایزو 100 است که در صورت انتخاب آن تصاویر با بالاترین کیفیت ممکن (کمترین میزان نویز تصویر) پدید خواهند آمد. البته بهتر است بدانید که این میزان از ایزو را معمولا نمی‌توانید در حالت عادی استفاده کنید. در حقیقت هنگامی که در مود خودکار عکاسی می‌کنید این میزان کمتر توسط پردازشگر دوربین انتخاب می‌شود زیرا باعث کاهش نوردهی نهایی تصویر خواهد شد. هر چند در حالت دستی می‌توانید آن را انتخاب نماید. البته می‌بایست به منظور جبران میزان نوردهی اعدد مربوط به دو شاخصه دیگر را نیز به بهترین شکل ممکن انتخاب کنید تا از این رو نوردهی عکس‌ها جبران گردد.

اگر یک دوربین DSLR را در دست نگه داشته و بر روی یکی از حالت‌های دستی آن قرار بگیرید می‌توانید حساسیت‌های مختلف را مشاهده نمایید. اعداد مربوط به حساسیت‌ها معمولا با فاصله خاصی با یکدیگر قرار داشته و از این رو نیاز به زحمت کشیدن جهت تنظیم حساسیت بر روی عدد خاصی نیست. برای مثال ممکن است در یک دوربین در بخش ایزو به ترتیب اعداد 100, 200, 400, 800, 1600, 3200, 6400 را مشاهده کنید. اما نکته مهم در این بخش مربوط به این موضوع می‌شود که میزان حساسیت در ایزو 200 دو برابر ایزو 100 است. به همین صورت با انتخاب ایزو 400، میزان حساسیت سنسور به نور نسبت به ایزو 100 به میزان چهار برابر افزایش خواهد یافت. در نتیجه در ایزو 1600 میزان حساسیت سنسور در این دوربین نسبت به نور محیط 16 برابر حداقل میزان ایزو آن خواهد بود. اما ایزو 1600 یا همان 16 برابر حساسیت بیشتر سنسور به نور به چه معنا است؟ این مورد به آن معنا است که اگر برای ثبت یک عکس با ایزو 100، سرعت شاتر یک ثانیه مناسب باشد، زمانی که ایزو 1600 را انتخاب می‌کنید، 16 بار زمان، به منظور ثبت آن عکس در شرایط یکسان کاهش خواهد یافت. به جهت درک بیشتر این موضوع می‌توانید به بخش زیر توجه نمایید:

ایزو 100 – 1 ثانیه
ایزو 200 – 1/2 ثانیه
ایزو 400 – 1/4 ثانیه
ایزو 800 – 1/8 ثانیه
ایزو 1600 – 1/16 ثانیه
ایزو 3200 – 1/32 ثانیه

با توجه به مثال بالا اگر دوربین شما به منظور ثبت یک عکس در شرایط خاص به یک ثانیه نیاز داشته باشد و آن تصویر را با ایزو 100 ثبت کند، در صورت ثابت ماندن نسبت کانونی، اگر در همین شرایط نوری دوربین بخواهد با ایزو 800 عکس بگیرد می‌بایست سرعت شاتر بر روی 1/8 ثانیه یا همان 125 میلی ثانیه تنظیم شود تا همان نوردهی دوباره تگرار شود. البته بهتر است بدانید که این دو حالت از نظر ظاهر عکس نهایی می‌توانند کاملا با یکدیگر متفاوت باشند. برای مثال هنگامی که سوژه در حال حرکت باشد می‌بایست به منظور عدم ایجاد تاری در سوژه حرکت کننده از سرعت‌های شاتر سریع استفاده نمایید.

همان طور که در تصویر فوق مشاهده می کنید، عکاس این پرندگان را با سرعت شاتر بالای 1/2000 ثانیه شکار کرده است. از طرفی ایزو نیز بر روی عدد 800 تنظیم شده بود. در حقیقت این به آن معنا است که دوربین مزبور به منظور ثبت باکیفیت چنین عکسی با شاخصه‌های مورد نظر تنها به یک دو هزارم ثانیه نیاز داشته است. اما سوال اینجاست که اگر ایزو بر روی 100 قرار می‌گرفت چه اتفاقی می‌افتاد؟ همان طور که قبلا به آن اشاره شد، دوربین به 8 برابر زمان بیشتر به منظور ثبت این عکس در همین شرایط نوری نیاز داشت. این میزان برابر با 1/250 ثانیه است. هر چند با این سرعت شاتر، سوژه در حال حرکت تار می‌شد. در واقع این موضوع به این دلیل رخ می‌داد که سوژه این عکس که همان پرنده در حال پرواز است سریع‌تر حرکت کرده و تصویر نهایی خراب می‌شد. در نتیجه در این گونه از تصاویر اولویت می‌بایست بر روی سرعت شاتر دوربین قرار بگیرد.

چه زمانی می‌توان از ایزوهای پایین استفاده کرد؟

همان طور که در بخش‌های پیشین به آن اشاره شد بهتر است همیشه تصاویری با ایزوهای پایین به ثبت برسد تا از میزان نویز تصاویر کاسته گردد. در حقیقت ایزوهای 100 و 200 از جمله بهترین‌ها به حساب خواهند آمد و در صورت ثبت تصاویر در چنین حساسیت‌هایی معمولا نویز بسیار کمی حتی در موقعیت‌های تاریکی شب دیده می‌شود. از طرفی زمانی که نور به اندازه کافی در محیط وجود دارد حتما می‌بایست از ایزوهای پایین استفاده کرد تا بیشترین میزان جزئیات منظره نگارش شده و در نهایت تصاویر باکیفیتی مورد ثبت قرار گیرند. اما گاهی نیز پیش خواهد آمد که می‌خواهید از ایزوهای پایین در موقعیت‌های شب استفاده کنید. در این حالت می‌بایست دو شاخصه دیگر آمادگی به منظور ثبت هر چه بهتر تصویر را داشته باشند. به منظور راحتی کار اگر سوژه متحرک نیست می‌توانید دوربین را بر روی سه پایه یا یک سطح صاف بدون لرزش قرار داده و سپس با کاهش ایزو، میزان سرعت شاتر را کاهش دهید تا با این ترفند میزان زمان نوردهی افزایش یابد. توجه داشته باشید که در صورت تکان خورن سوژه طی نوردهی دوربین، در نهایت حالت ghost بر روی تصاویر پدید خواهد آمد.

چه زمانی می‌بایست از ایزوهای بالا استفاده کرد؟

به طور ساده می‌توان این طور اظهار کرد زمانی می‌بایست از ایزو یا حساسیت‌های بالا استفاده کرد که نور محیط به منظور ثبت هر چه بهتر و البته سریع‌تر عکس کافی نباشد. در حقیقت زمانی که در یک محیط تاریک یا بسته قرار گرفته باشید و مایل به استفاده از فلاش نباشید، به منظور ثبت تصاویری که سوژه‌ها در آن حال حرکت باشند یا این که دوربین بر روی سه پایه یا محلی ثابت قرار نداشته باشد، بهتر است به جهت عدم کاهش سرعت شاتر از ایزوهای بالا استفاده شود. از سویی دیگر می‌توان این طور نیز اذعان داشت که زمانی شما به ایزوهای بالا نیاز دارید که می‌خواهید در یک محیط با شرایط نوری ضعیف با سرعت شاتر بالا عکاسی نمایید. البته قبل از افزایش حساسیت ایزو می‌بایست به این موضوع نیز بیندیشید که این عمل باعث افزایش میزان نویز تصویر و همچنین کاهش کیفیت نهایی تصویر شما خواهد شد. در نتیجه می‌بایست قبل از ثبت عکس تصمیم نهایی خود را بگیرید.

در بسیاری از دوربین‌های DSLR سطح بالا و جدید، گزینه‌ای به نام Auto ISO وجود دارد که به منظور عکاسی در محیط شب یا هر گونه شرایط نوری ضعیف بسیار کارا و مفید است. ویژگی بارز این قابلیت این است که می‌توانید قبل از عکاسی در بخش تنظیمات، سقفی را برای افزایش ایزو انتخاب نمایید. در نتیجه زمانی که نور محیط کاهش یافته و ایزو نیز به صورت خودکار افزایش می‌یابد، میزان حساسیت سنسور از میزان انتخاب شده بالاتر نخواهد رفت. پیشنهاد ما این است که به منظور محدود سازی ایزو، بهتر است سقف این شاخصه را بر روی 800 واحد قرار دهید.

اگر پیشنهاد دیگری در این زمینه دارید حتما آن را در بخش نظرات با ما نیز در میان بگذارید؛ از طرفی به این موضوع نیز توجه داشته باشید که نکات ذکر شده در مورد ایزو در بخش بالا در سطح مبتدی و ساده می‌باشند. در حقیقت موارد ذکر شده را حتی می‌توان برای دوربین‌های آنالوگ نیز تعمیم داد. در مورد دوربین‌های دیجیتال، مباحث مربوط به ایزو و حساسیت‌های سنسور می‌توان بسیار پیچیده باشد. برای مثال استاندارد 12232:2006 مربوط به مبحث ایزو که در مورد نحوه تعیین نوردهی و تنظیمات حساسیت سنسور در مدل‌های مختلف دوربین‌های DSLR صحبت به میان می‌آورد می‌تواند از جمله این موارد باشد.

منبع: تک نیوز